Çağdaş Türk düşüncesinde Ziya Gökalp'ten Yılmaz Özakpınar'a ve günümüze dek uzanan muhafazakâr milliyetçi çizginin önemli duraklarından biridir Erol Güngör. Hem akademik bakımdan hem de içinde yer aldığı zengin ve geniş muhit bakımından yetişme dönemi son derece ilgi çekici olan Erol Güngör'ün fikri mücadelenin epey yoğun olduğu bir dönemde entelektüel sorumluluk duygusuyla içinde bulunduğu geleneğin kendisinden önceki mirasını deruhte ederek zenginleştirip sonraki kuşaklara devretmeye yönelik çabasında muhitinin de önemli katkıları vardır hiç kuşkusuz. Bu muhit içinde yaş ve kuşak bakımından Erol Güngör'ün öncüsü sayılabilecek birçok sima yer alır; Fethi Gemuhluoğlu, Ayhan Songar, Ziya Nur Aksun, Ali Fuad Başgil, Osman Turan, Nihal Atsız, İbrahim Hakkı Ayverdi, Mükrimin Halil Yınanç, İbrahim Kafesoğlu, Mahir İz bunlardan bazılarıdır sözgelimi. Mehmet Genç, Emin Işık, Mehmed Çavuşoğlu gibi isimlerle ise akrandır.
Güngör'ün özellikle İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra beşerî bilimlerin yeniden yapılandığı bir dönemde önemli çalışmalarını kaleme aldığını unutmamak gerekir. Ondokuzuncu yüzyıldan başlayarak savaş öncesine kadar uzanan dönemde beşerî bilimlerde disiplin ayrımları önemli sayılmış, sosyolojiden antropolojiye birçok disiplinde çalışan bilim adamları kendi disiplinlerinin dışına adım atmakta tereddüt etmişlerdi. Erol Güngör'ün ise eserlerini kaleme aldığı dönemdeki gelişmelere uygun olarak asıl uzmanlık alanı sayılan sosyal psikolojide kapalı kalmak yerine diğer alan ve disiplinlere de uzanan bir bakışa sahip olduğu söylenebilir. Multidisipliner bir yaklaşımla sosyal psikolojiden tarihe, antropolojiye, sosyolojiye, din sosyolojisine, edebiyata ve edebiyat eleştirisine dahil edilebilecek yazılarını kaleme alan Güngör'ün ülkede yaşanan birçok meseleye özgün bir bakış geliştirdiği öne sürülebilir.
Garplılaşmanın neresindeyiz?
Hilmi Ziya Ülken, Ziya Gökalp ve Mümtaz Turhan gibi düşünce adamlarını kendi fikri öncüsü addeden Erol Güngör'ün eserlerinde sergilediği yaklaşımları çözümlemeyi ve onun düşüncelerini soğukkanlı bir şekilde analiz etmeyi amaçlayan Erol Güngör Kitabı'nda sosyoloji ve psikoloji çalışmalarıyla ön plana çıkmış birçok aydının yazısı bir araya getirilmiş. Mustafa Kemal Şan'ın editörlüğünü yaptığı kitabın ilk yazısında Mustafa Kemal Şan ve Adem Bölükbaşı Erol Güngör'ün Türk modernleşmesine dair düşünce ve eleştirilerini din ve toplumsal değişme bağlamında değerlendiriyorlar. Mümtaz Turhan'ın Peyami Safa ve Akis dergisinde gelişen çeşitli tartışmalarla başlayan ve ünlü "Garplılaşmanın neresindeyiz?" sorusunu baz alan Türk modernleşmesi eleştirisinden Güngör'ün etkilendiği boyutları ele alan ve bu etkinin Güngör'ün yaklaşımına nasıl yansıdığını soruşturan Şan ve Bölükbaşı'nın düşüncedeki sürekliliği göz önünde tuttuklarını söyleyebiliriz. Erol Güngör'ün asistanlık dönemlerinden arkadaşı olan ve kitap hazırlanırken vefat eden merhum Doğan Cüceloğlu'na ait ikinci yazıda Doğan Cüceloğlu'nun Erol Güngör'le ilgili hatıralarını okumak mümkün. Kitapta ayrıca Yılmaz Özakpınar, Tahsin Görgün, Kurtuluş Kayalı, Erol Göka, Murat Beyazyüz, Bedri Gencer, Fahri Yetim, Bilal Yamak'ın Erol Güngör'ün eserinin değerlendirilebileceği perspektifleri serimleyen yazıları bulunuyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder