İkinci Büyük Savaş’ın ardından, yani 1945 sonrasında dünya politik sahnesinde eski sömürgelerin bağımsızlık savaşları ile birlikte Soğuk Savaş olarak bilinen korku dengesi hakim olmuştu.
Doğu Bloku ve Batı Bloku olarak adlandırılan ve SSCB ile ABD’nin liderlik ettikleri iki ayrı blok arasındaki ideolojik, politik, ekonomik çekişmelerin berisinde kalmak isteyen, bağımsızlıklarını yeni edinmiş eski sömürgelerin de kısmen zihniyet kalıpları bakımından kendilerini yakın buldukları, Tito’nun Yugoslavyası, Ahmet bin Bella’nın Cezayir’i, Cemal Abdünnasır’ın Mısır’ı gibi ülkelerin dahil oldukları 3. Dünyacılık ya da Bağlantısızlar Hareketi olarak adlandırılan bir gruplaşma da Soğuk Savaş dönemindeki önemli gruplaşmalardandı. Bağlantısız ülkelerin her iki bloğa da eşit mesafede yer almadıkları biliniyordu, çünkü çoğu bağlantısız ülke eskiden Batı bloğunun sömürgeleri arasındaydı. Fakat bu ülkeler bağımsızlıklarının ardından Sovyet bloğuna da çok sıcak değildi. Genelde hep kendilerine özgü bir “sol” yorumla sahneye çıkmayı tercih ediyorlardı. Ki, gelişen süreçte 1947’de bağımsızlığına kavuşmuş Hindistan’ın ilk başbakanı Nehru’nun sivil itaatsizliği, Nasır’ın temsil ettiği Arap sosyalizmi, Tito’nun eklektik sosyalizmi, Cezayir’de Burgibizm vb. siyasi anlayışlar hakim hale gelmeyi başarmıştı.
Bağlantısızlar Hareketi
İkinci Büyük Savaş’ın ardından vuku bulan sömürgecilik karşıtı bağımsızlık hareketlerinin başarıya ulaşmasının akabinde elbette sorunların tamamen çözümlendiğini düşünmemek gerekir. Hindistan’ın Mumbai kentinde yaşayan ve Zerdüşt inancına mensup Fars bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Homi K. Bhabha’nın da öncüleri arasında yer aldığı postkolonyalizm, özellikle edebiyat, kültür, toplumsal faillik, ulusal mensubiyet ve kimlik konularında Edward Said ile Frantz Fanon’un açtığı söylem alanını derinleştirip dönüştüren çözümlemeler üretir. Bir anlamda Bağlantısızlar Hareketi’nin siyasi sahnedeki konumunu sosyal ve edebi teoride temsil eden postkolonyalizmin edebiyattan, coğrafyaya, siyaseten mimarlığa uzanan kıvrak hamlelerini ve üslup çözümlemelerini Bhabha’da gözlemleyebiliriz.
Edward Said gibi bir İngiliz Dili ve Edebiyatı uzmanı olan Homi Bhabha, Naipaul, Forster, Conrad vb. İngiliz yazarların romanlarında, Lacan, Said, Fanon gibi teorisyenlerin metinlerinde farklı kültürel ve toplumsal gelenek ve mensubiyetlerin iç içe geçmiş kozmopolitliğine ilişkin incelikli ve yer yer ironik çözümlemelerinde alternatif bir küresel kozmopolitliğin izini sürer. Sömürgeci taklit, melezlik, klişe ve ayrımcılıklar temel ilgi alanları arasındadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder