Dünya genelinde milyarlarca insanın hayatları boyu çalışması, ama üretilen faydanın sadece belirli bir azınlığın tasarrufunda kalması üstüne kurulu bir dünya düzeninde yaşıyoruz. Bu dünya düzeninin yegane mütehakkim gücü olarak da sadece 2000’li ve 2010’lu yıllar boyunca değil, İkinci Büyük Savaş’tan beri de ABD görünüyor. Amerikan imparatorluğu olarak adlandırılan mevcut küresel düzende tahakküme karşı açık mücadeleler son derece münferit ve çoğu kez de başarısız. Fakat bu dünya düzenine karşı geniş kitleler de son derece kayıtsız ve edilgin. Peki ama neden?
Amerikalı Uluslar arası İlişkiler ve Siyaset Uzmanı Eric Faktor, temelde bu soruya bir cevap bulmak amacıyla yazdığı Amerikan İmparatorluğu ve Eğlence Cephanesi başlıklı kapsamlı incelemesinde ABD’nin kaba kuvvete başvurmadan bu düzeni sürdürmesinin arka planında, sanayileşme bağlamında ortaya çıkan ve bugün dünyanın geneline yaygınlaşmış bir halde bulunan eğlence sektörünün olduğunu iddia ediyor.
Uluslararası ilişkiler alanında kültür ve iletişimin önemini vurgulayan “yumuşak güç” kavramını yedeğine alan Fattor, 19. yüzyıldaki kitlesel eğlence biçimlerinden internet teknolojilerine kadar geçen sürede siyasetle kültürü bir arada, iç içe düşünerek oluşturduğu argümanla 21. yüzyılın küresel siyasi düzeninde emperyal güç uygulamak için tamamen şiddete ve zora başvurmanın gerekli olmadığını söylüyor.
Amerikan İmparatorluğu olarak adlandırılan mevcut küresel güç yapısının sadece ABD’nin 20. yüzyılda rakiplerinden daha fazla güç biriktirmesi sayesinde değil, aynı zamanda diğerlerinin de Amerikan tahakkümünü kabullenmesi ve boğun eğmesi sebebiyle oluştuğunu belirten Fattor, bu zaferin de Amerikan yönetici sınıflarının hegemonyalarına yönelecek muhalefetleri izale etmede eğlence ve gösterinin ne kadar kullanılışlı olacağını keşfetmesiyle mümkün hale geldiğini ifade ediyor. Bu eğlence kültürünü ayakta tutan retorik ise liberal hümanizm, popüler kültür ve tüketimin ayartıcı çağrıları. Fattor’un kitabı ise Amerikan hegemonyasının yumuşak gücünün ve retoriğinin özenli bir analizi.
Fattor’a göre, küresel medya aygıtının asıl gücü eğlence ve gösteri dünyasının ürünlerini dünyaya yayması. Kitabında Fattor, teknoloji ve gösteri karışımının oluşturduğu ‘eğlence cephaneliği’ Amerikan İmparatorluğu’nun başarısının asıl sırrı olduğunu ileri sürüyor. Radyo, televizyon ve internet gibi bilgi teknolojilerinin icadı ve bu mecralar üzerinden yayılan içeriklere ilişkin yönlendirici teknikler aracılığıyla ABD kendi rakipsiz tahakkümünü kolay kabul edilebilir kılıyor. Ancak elbette dijital medya ve dolayısıyla sosyal medya Amerikan İmparatorluğu’nun ‘yumuşak güç’ünün dünyanın en ücra köşelerine bile ulaşmasında son derece etkinse de bu tür mecraların denetiminde de epey zorlandığını biliyoruz. Özellikle Arap Baharı sürecinde Mısır’da başarıya ulaşan ve sosyal medya üzerinden örgütlenen kitlelere dayandıkları için “facebook devrimi” olarak anılan devrimi bozguna uğratma konusunda ABD’nin 20. yüzyıldan tevarüs ettiği etki ajanlarını kullanma yöntemine tekrar başvurması da bunun bir göstergesi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder