ABD’de 1950’li yıllarda uygulanan Jim Crow Kanunları gereği otobüslerde beyazlara ayrılan koltuklara siyahların oturmamasının öngören düzenlemeye karşı duran Rosa Parks’ın başlattığı isyan ve sivil itaatsizlik eylemlerinden 10 Şubat 2007’de eski bir aktör olan Barack Husein Obama’nın ABD Başkanlığı’na aday olmasına kadar geçen süreçte yeniçağların başlangıcından itibaren ‘transatlantik köle ticareti’ yoluyla Afrika’dan yeni kıtaya taşınan insan kütlelerinin maruz kaldığı ayrımcı politikaların sonuçları dünya siyasetinde sürekli gündeme gelen olaylar silsilesindendi.
Alex Haley’in aynı adlı romanından TV’lere uyarlanan Kökler dizisinin Kunta Kinte’leri olarak siyahi insanların karşılaştığı ‘modern’ felaketler, sırf derilerinin rengi gibi değiştirmeleri asla mümkün olmayan farklılıklar sebebiyle yaşadıkları acılar onları belki de modern ırkçılığın başka herhangi bir örnekle kıyaslanamayacak türden kurbanları kılmıştı. Diğer yandan Amerika kıtası-nın 1492’de Cristoph Colomb tarafından keşfi ve aynı yıl Granada’nın İspanyol saldırılarına direnemeyerek düşüşü de Latin Amerika olarak bilinen Güney Amerika’daki Müslüman yerleşmelerinin önünü açtı.
Irki tasnife karşı
1960’lı yıllarda Güney Afrika Cumhuriyeti’nde hüküm süren apartheid rejimine karşı başlatılmış sanatsal bir akımın adıdır esasen ‘Siyah Güzeldir.’ Siyah ve beyaz insanlar arasında keskin sınırların çizildiği apartheid rejim altında yaşayan ve kendilerine karşı uygulanan ırki tasnife karşı çıkan siyahların ‘siyahi var oluşlarıyla’ gururlanmalarına dayanan bu sanatsal akıma kitabına seçtiği isimle selam gönderen Muhammed Berdibek, 1960’lı yıllardan itibaren önemli birçok olayda karşılaştığımız Steve Biko, Nelson Mandela, Martin Luther King, Malcom X ve buna benzer birçok siyahi sembolü kitabında anlatıyor. Dışlanmış siyahları, onların çabalarını ve verdiği mücadeleleri kitabında detaylıca irdelemeye çabalayan Berdibek, böylelikle, 20. yüzyılın şimdilerde pek hatırlanmayan ya da hatırlanmak istenmeyen olaylarına da ışık tutuyor.
Kara Panterler hareketinden Muhammed Ali’ye, Naci Ali’den Fransa’da Eyfel Kulesi’nde intihar eden 359. kişi olan Konyalı terzi İzzettin Aydoğan’a, Tunus’ta kendini yakarak Arap Baharı denen isyanlar zincirini başlatan Muhammed Bouzaizi’den Frantz Fanon ve Marilyn Buck’a zaman zaman gazete haberlerinde sıradan bir detay olarak yer alan zaman zaman dünya tari-hinin akışını yaptıkları ya da öncü oldukları eylemlerle kökten değiştiren insan hikâyelerine yer veriyor kitabında Berdibek.
Son derece içten ve mütevazı bir üslubun tutturulduğu yazılarda dünya tarihi denen, Titanik gemisinin çarptığı buzdağının, yani insanlığın kırılmaz gece çekirdeğinin görünürlüğe pek çıkmamış boyutlarını anlatıyor bize. İyi de ediyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder