SOSYOLOJİ ve genel olarak beşeri bilimlerin en netameli
kavramlarından biridir ‘kültür'. Cemil Meriç merhum Kültürden İrfana kitabında
modern çağın çeşitli dönemlerinde yazılmış Fransızca sözlüklere dayanarak bu
kavramın birbirinden farklı yüzlerce kullanım şekli ve anlamı olduğunu
belirtir. Kültür birbirinden farklı şekillerde anlaşılıp kullanıldığı edebiyat
ve beşeri bilimler ile sanat alanı için de son derece önemli bir kavramdır.
Yüzlerce tanım ve kullanım şekli bu kavramın kuşattığı düşünülen alanları araştırmacılar
için ilginç kılarken, aynı zamanda onun ampirik içeriğini ve kesinliğini de
belirsizleştirmektedir.
Böylesine belirsiz bir alanı kendi ihtisas sahası olarak
seçmiş bir alt disiplin olarak görülebilir Kültürel Sosyoloji ve tabii ki son
dönemlerdeki entelektüel ve akademik anlamda epey popülerleşmiş olan Kültürel
Çalışmalar denen zaman zaman multidisipliner zaman zaman da interdisipliner
araştırma programları. Laura Desfor Edles'in Uygulamalı Kültürel Sosyoloji
kitabı böylesine sınırları belirsiz bir alanda kendilerine bir yol haritası
arayanlar için hazırlanmış iyi bir el kitabı. Özellikle son dönemlerde ön plana
çıkan din, ırk ve mass-medya kategorileri gibi sosyolojik anlamda belirli
şemalar üzerine Kültürel Sosyoloji disiplininin neleri nasıl söyleyebileceği
üzerine akıl dolu, eleştirel ve son derece yararlı bir eser. Kitabın en önemli
meziyeti doğrudan bir dil ve popüler örnekleri kullanarak kültürel analiz
çeşitlemeleri yapması; alan hakkında metodolojik, teorik ve ampirik düzeyde öz
bilgiler vermesi.
DİN, MEDYA, ETNİSİTE
Kitabın ilk kısmında Edles, kültürel sosyolojinin ana
kaynakları ve teorik öncülüğünden bahsederek din, medya ve popüler kültür ile
etnisite problemlerine kültürel yaklaşımlar geliştiriyor. Kitabın ikinci
kısmında ise Edles etnografya, sözel analizler ve kültürel tarihe odaklanarak,
yeni kültürel araştırma metodlarına ve özellikle söylem analizlerine açıklık
getiriyor.
Edles'e göre ‘kültür' kavramının tanımlarındaki çokluğa
karşın bütün bu tanımlar üç ana grupta tasnif edilebilir. Kültüre ilişkin
tanımların tasnif edildiği bu üç grup şöyledir: Seçkin sanatsal faaliyetlere
(klasik bale, opera, tiyatro) işaret eden estetik kültür; National Geographic
dergisinde örneklenen bir halkın ya da topluluğun bütün yaşam biçimine atıfta
bulunan etnografik kültür ve paylaşılan değer, sistem ya da şablonlara
gönderide bulunan sembolik kültür. Bütün bu kategorilerdeki kültüre ilişkin
tanımlarda içerilen güçlüklere eğilen Edles, bu güçlüklere ilişkin çözümleri
kültürel fenomenlere eğilerek irdeliyor.
Karl Marx'tan Max Weber'e, Emile Durkheim'dan Erwin Gofman,
Pierre Bourdieu, Baudrillard ve Foucault'ya, ideoloji, sembolizm,
göstergebilim, din, ırk ve etnografyadan modern sosyolojiye egemen hale
dönüşmüş analiz yöntemlerine Kültürel Sosyoloji alanında kalmış birçok isim,
konu ve kavrama ilişkin sunduğu özlü bilgilerle Edles, kültürel konuları
sosyolojik bir yaklaşımla çözümlemek isteyenlere iyi bir rehber sunuyor.
SÖYLEMİN TARİHSELLİĞİ
Bunu yaparken post-kolonyalizmden feminizm ve post-feminizme,
yapısalcılıktan post-yapısalcılığa, etnometodoloji ve dramatürjiden hermenötiğe
modern sosyoloji içinde etkili olmuş yaklaşımlara da ayrıntılı bir biçimde
değiniyor.
STAR-AÇIK GÖRÜŞ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder