Berkes Osmanlı’nın gücünün ve zenginliğinin doruğuna ulaştığı 16. yy’dan geleneksel yapıların çözüldüğü 18. yy’ın kapanışı arasındaki sosyo- ekonomik değişim üzerine yoğunlaşıyor.
Mayıs darbesinin hemen ardından yaygınlaşan sol, sosyalist, Marksist anlayışlarla birlikte akademik ve entelektüel çevrelerde uzun uzadıya tartışılan konuların başında Osmanlı toplum düzeninin iktisadi bakımından hangi tiple sınıflandırılması gerektiği meselesi yer alır. Behice Boran’a göre Osmanlı da Batı Avrupa’daki muadil imparatorluklar gibi feodaldir ve Marx’ın şemasına uygun bir şekilde yorumlanabilir. Bu görüşe şiddetle karşı çıkan Kemal Tahir ve ardılları, Asya Tipi Üretim Tarzı’ndan Osmanlı’ya özgülenebilecek farklı üretim tarzlarına birçok bakış açısı üretmiştir. Ayrıca İdris Küçükömer, Sabri F. Ülgener, Baykan Sezer gibi ekonomi-politikten çok sosyolojik bakışın ağır bastığı isimlerin eserleri de bu tartışma bağlamının tamamen dışında değerlendirilemez. Türkiye’de Çağdaşlaşma, Türk Düşününde Batı Sorunu gibi eserlerle Türk düşünce hayatında önemli bir yer tutan Niyazi Berkes, Osmanlı ekonomik tarihi üzerine yaptığı çalışmaları toparladığı ve bir kitap haline dönüştürdüğü çalışmasının önsözünde bu tarihin çıkardığı özgül bir “teorikleştirme” zorluğundan bahseder. Berkes’e göre kimileri işin kolayını bulmuştur: “Bunlar çok daha iyi bilinen Batı Avrupa ekonomik tarihinden çıkarılan görüşleri model olarak alıp bizimkini de ona “yakıştırmak” yolunu tuttular. Çok yanlış bir yol. Kimileri de bunu yapmayayım derken Muhayyelât-ı Aziz Efendi cinsinden yorumlamalar yapma yolunu tuttu. Bu, yalnız yanlış değil, fazla olarak kötü bir yol.” Niyazi Berkes ise kitabında Osmanlı İmparatorluğu’nun gücünün ve zenginliğinin doruğuna ulaştığı XVI. yüzyıldan geleneksel yapıların bütünüyle çözüldüğü XVIII. yüzyılın kapanışı arasındaki toplumsal ve ekonomik değişim üzerinde yoğunlaşıyor.
Türkiye İktisat Tarihi, Niyazi Berkes, YKY, 2013
Kaynak: Osmanlı’da ekonomik ve toplumsal yapı - Açık Görüş - Star Gazete http://haber.stargazete.com/acikgorus/osmanlida-ekonomik-ve-toplumsal-yapi/haber-778630#ixzz2hGsSJC6Q
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder